Czas retencji – wielkość występująca we wszystkich technikach chromatograficznych, równa ilości czasu potrzebnego do przejścia przez całą długość fazy rozdzielczej określonego składnika analizowanej mieszaniny.

Rozdział i analiza mieszanin w metodach chromatograficznych wynika z faktu, że każdy związek chemiczny wykazuje zazwyczaj inne powinowactwo chemiczne lub inny stopień oddziaływań fizycznych z fazą rozdzielczą. Czym to powinowactwo jest silniejsze tym dłuższy jest czas retencji.

Rodzaje czasów retencji

• czas retencji całkowity (niepoprawiony) substancji chemicznej, t_r - jest to czas od wprowadzenia mieszaniny do rozdziału, do pojawienia się na chromatogramie maksimum piku, odpowiadającego tej substancji
• czas retencji martwy (zerowy), t_m - jest to czas retencji substancji obojętnej względem fazy rozdzielczej, czyli takiej, która nie oddziałuje chemicznie z tą fazą i dyfunduje przez nią bez żadnych przeszkód; w konsekwencji substancja ta pojawia się w eluacie jako pierwsza
• czas retencji zredukowany substancji chemicznej, t_r' - jest to różnica między całkowitym czasem retencji substancji a martwym czasem retencji, t_r' = t_r - t_m.

Czasy retencji zależą głównie

• od charakteru substancji chromatografowanej i fazy stacjonarnej (stąd od współczynnika podziału K w chromatografii podziałowej lub współczynnika adsorpcji K_A w chromatografii adsorpcyjnej),
• od drogi jaką musi przebyć analizowana substancja i szybkości przepływu eluenta, przy czym oczywiście czas retencji jest tym dłuższy im dłuższą drogę ma do pokonania analizowana substancja i im mniejsza szybkość przepływu fazy ruchomej,
• od temperatury,
• od objętości fazy stacjonarnej.