 Herb księcia Uceda | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Odznaczenia | |
 | |
Don Cristóbal Gómez de Sandoval-Rojas y de la Cerda, VI markiz Denia, II markiz Cea i I książę Uceda (ur. 12 kwietnia 1577 w Alcalá de Henares, zm. 31 maja 1624 tamże), kawaler Zakonu Santiago, hiszpański polityk. Zastąpił swego ojca księcia Lerma, jako valido Filipa III.
Życiorys
Cristóbal Gómez de Sandoval był synem Francisco Goméza de Sandoval y Rojas, I księcia Lerma i Cataliny de la Cerda, ochmistrzyni królowej Małgorzaty Austriaczki.
W 1597 r. ożenił się z Marianą de Padilla Manrique, a w 1609 r. zakupił miasto Uceda w prowincji Guadalajara w Starej Kastylii i 16 kwietnia 1610 otrzymał od króla tytuł księcia Uceda.
Dzięki poparciu ojca zrobił karierę na dworze, co nie przeszkodziło mu zjednoczyć się z jego wrogami przeciwko niemu. Pozyskał sobie przyjaźń spowiednika królewskiego brata Aliagi oraz faworyta infanta Filipa, hrabiego Olivaresa i za ich pośrednictwem zdołał wpłynąć na króla, by odsunął księcia Lerma od siebie i zezwolił mu na opuszczenie dworu. Lerma, niezwykle niepopularny z powodu szerzącej się korupcji, kupowania urzędów oraz problemów finansowych państwa, został zdymisjonowany w 1618 r.
Książę Uceda zastąpił ojca na zajmowanych przez niego urzędach, jednakże jego obowiązki zostały w znacznym stopniu zredukowane i nie miał on tak wielkiego wpływu na politykę jak jego poprzednik. Stosownie do wytycznych zarządzenia z 17 listopada 1618 r., skierowanego do Rady Państwa (Consejo de Estado) zniesiono upoważnienie do pełnienia funkcji koordynacyjnych w radzie przez nowego valido oraz uwolniono ten kolegialny organ od obowiązku informowania o wszystkim pierwszego ministra.
W czasie rządów Ucedy nie podjęto próby reformy finansów imperium, zaś faworyt skupiał się głównie na zbieraniu korzyści z zajmowanego stanowiska, obdarowywaniem nowymi beneficjami swych stronników i budowaniem silnej koterii. Jego rządy ukierunkowane były na dalsze umocnienie pozycji szlachty ziemskiej. W zakresie polityki zewnętrznej skierował wojska hiszpańskie (tercios) do zduszenia rebelii w Czechach oraz dążył do pełnej aneksji Portugalii. Lizbona cieszyła się pewnym zakresem swobody związanym z nieudanymi próbami przeniesienia aparatu administracyjnego kolonii portugalskich (Estado da India) do Madrytu oraz dzięki sprawnej polityce gospodarczej, opartej głównie na handlu z koloniami i faktoriami portugalskimi w Indiach Wschodnich.
Po śmierci Filipa III Uceda został odsunięty od władzy przez faworyta nowego monarchy hrabiego Olivaresa. Pozostawał w odosobnieniu, bez możności porozumienia się z kimkolwiek, na zamku w Torrejón de Velasco w pobliżu Madrytu. Nałożono na niego również bardzo ciężką grzywnę w wysokości 20 000 dukatów za bezprawne przywłaszczenia. Później uzyskał królewskie ułaskawienie i starał się o posadę wicekróla Katalonii. Został jednakże ponownie uwięziony, tym razem w więzieniu w Alcalá de Henares, gdzie też zmarł.
Życie prywatne
Uceda poślubił w 1597 r. Marianę de Padilla Manrique, córkę Martína de Padilla Manrique, I hrabiego de Santa Gadea i Adelantado Mayor Kastylii oraz Luisy Manrique de Lara, VIII hrabiny Buendía. Mieli siedmioro dzieci, lecz tylko trójka dożyła wieku dorosłego:
- Francisco Gómez de Sandoval-Rojas y Padilla, II książę Lerma i II książę Uceda,
- poślubił Felisę Enríquez de Cabrera, córkę Luisa III Enríquez de Cabrera, IV księcia Medina del Río Seco
- poślubił Vittorię Colonna, córkę don Marcantonio Colonna, księcia Tagliacozzo
- Luisa Gómez de Sandoval-Rojas y Padilla (zm. 1664)
Pałac księcia Uceda
Jednym z najwspanialszych osiągnięć artystycznych rządów księcia Uceda była budowa jego siedziby w Madrycie. Projekt pałacu sporządził wybitny hiszpański architekt z kręgu Herrery Francisco de Mora, pracami zaś kierował Alonso de Trujillo. Budowę rozpoczęto w 1608 a ukończono w 1613 r. W konstrukcji pałacu miał również swój udział do roku 1611, siostrzeniec Francisca de Mora, Juan Gómez de Mora. Pałac jest pięknym przykładem hiszpańskiej architektury pałacowej epoki Habsburgów z dwoma dziedzińcami. Został zbudowany na wzór Starego Alkazaru w Madrycie, lecz ma pewne cechy obronne. Ozdobę fasady stanowią herby rodziny Sandoval podtrzymywane przez wspięte lwy.
Po upadku księcia Uceda w 1621 r. jego rezydencja została zarekwirowana i zaadaptowana na siedzibę królewską. Był ulubioną rezydencją królowej Marianny Austriaczki, która zmarła tutaj w 1696 r. Jej portret w stroju mniszki karmelitanki zachował się w pałacu.
W 1717 r. przeniesiono tu ze Starego Alkazaru wszystkie biura administracji i rad państwowych. Od tej pory pałac nazywany jest Palacio de los Consejos (Pałac Rad). Obecnie pałac jest siedzibą Rady Państwa (Consejo de Estado) i Kapitanii Generalnej (Capitanía General).
Bibliografia
- Biografías y Vidas Duque de Uceda
- Madrid Histórico Monasterio del Santisimo Sacramento
- Madrid Histórico Palacio de los Consejos
- Sandoval y Rojas: Imhof-Hispania Grandes de España
Linki zewnętrzne
- Duque de Uceda. sandovaldelareina.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-08-31)]. (hiszp.)
- Sede del Consejo de Estado. consejo-estado.es. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-11-18)]. (hiszp.)