Biblioteka Watykańska

Bibliotheca Apostolica Vaticana

Sykstus IV mianuje Bartolomea Platinę prefektem Biblioteki Watykańskiej, fresk Melozzo da Forlì, około 1477 (Pinakoteka Watykańska)
Państwo	Watykan
Data założenia	1448, założył papież Mikołaj V
Rodzaje zbiorów	75 000 manuskryptów, 1,1 miliona drukowanych książek, w tym 8500 inkunabuły
Położenie na mapie Watykanu Biblioteka Watykańska
Położenie na mapie Włoch Biblioteka Watykańska
Położenie na mapie Lacjum Biblioteka Watykańska
Położenie na mapie Rzymu Biblioteka Watykańska
41°54′17″N 12°27′16″E/41,904722 12,454444
Strona internetowa

Hal Sykstyński w Bibliotece Watykańskiej

Biblioteka Watykańska (Bibliotheca Apostolica Vaticana) – biblioteka znajdująca się na terenie państwa Watykan. Jedna z najstarszych i najbardziej znanych bibliotek.

Założona w 1448 przez papieża Mikołaja V jako publiczna biblioteka miasta Rzymu i początkowo zbiory zawierały 350 greckich, łacińskich i hebrajskich woluminów. Zbiory rosły w szybkim tempie – 1455 – 1200 woluminów, 1481 – 3500 woluminów, 1990 – 1,3 mln woluminów

Dzisiaj biblioteka przechowuje 75 000 manuskryptów i ponad 1,1 miliona drukowanych książek, w tym 8500 inkunabułów. Ponadto w Apostolskim Archiwum Watykańskim przechowywane jest 150 000 pozycji.

Biblioteka Watykańska jest biblioteką naukową w zakresie historii, prawa, filozofii, nauki i teologii, otwarta dla każdego kto potwierdzi swoje kwalifikacje i uzasadni cel ubiegania się o dostęp do zasobów biblioteki. Fotokopie stron książek z okresu 1801-1990 można zamówić osobiście lub poprzez pocztę elektroniczną.

Biblioteka Watykańska udostępniła też w Internecie kilkaset tysięcy historycznych wolumenów. System komputerowy, stworzony przez firmę Hewlett-Packard, od 2000 jest wykorzystywany do digitalizacji i katalogowania zbiorów – opisów książek, periodyków, druków, ilustracji, rysunków, fotografii, monet, medali, nut, nagrań i płyt CD-ROM – łącznie około 700 tysięcy wpisów bibliograficznych.

Kierownictwo

Na czele Biblioteki Watykańskiej stoi Bibliotekarz Świętego Kościoła Rzymskiego. Urząd ten łączony jest tradycyjnie z funkcją Archiwisty Świętego Kościoła Rzymskiego. Obecnie urzędy te pełni arcybiskup Angelo Vincenzo Zani. W pracy pomaga mu prefekt biblioteki, którym obecnie jest ks. Mauro Mantovani.

Historia

• 1448 – papież Mikołaj V zakłada bibliotekę
• 1481 – Bartolomeo Platina sporządza pierwszy pełny spis zbiorów, biblioteka zawiera 3500 woluminów (największy zbiór w ówczesnej Europie)
• 1587 – papież Sykstus V zleca architektowi Domenico Fontanie budowę nowego budynku biblioteki w Watykanie. W tym budynku biblioteka mieści się do dnia dzisiejszego.
• początek XVII wieku – papież Paweł V decyduje o wydzieleniu Tajnych Archiwów Watykanu
• 1623 – Maksymilian I przekazuje zbiory biblioteki w Heidelbergu w podziękowaniu dla papieża Grzegorza XV za polityczne wsparcie w trakcie wojny trzydziestoletniej
• 1657 – włączenie manuskryptów księstwa Urbino
• 1661 – grecki uczony Leo Allatius zostaje bibliotekarzem biblioteki
• 1689 – królowa Szwecji Krystyna Wazówna przekazuje swoje obszerne zbiory manuskryptów Bibliotece Watykańskiej
• 1855 – kolekcja Cicognara zostaje włączona do Biblioteki Watykańskiej
• 1891 – zbiory rodziny Borgiów powiększają zasoby biblioteki
• 1900 – papież Leon XIII rozpoczyna modernizację biblioteki i proces udostępnienia zasobów biblioteki
• 1902 – zbiory Barberini i Borgiani zasila bibliotekę
• 1918 – standaryzacja katalogu książek zgodnie z obowiązującą normą katalogowania (Norme per il catalogo degli stampati)
• 1921 – kolekcja Rossianii włączona w zasoby biblioteki
• 1945 – kolekcja Patetta powiększa zasoby biblioteki
• 2000 – początek digitalizacji zasobów

Wybrane manuskrypty

W zbiorach biblioteki znajdują się między innymi następujące manuskrypty:

• Kodeks Watykański – rękopis Starego i Nowego Testamentu, jeden z czterech wielkich kodeksów biblijnych.
• Vergilius Vaticanus – pochodzący z końca IV wieku rzymski iluminowany manuskrypt.
• Vergilius Romanus – ilustrowany manuskrypt z V wieku zawierający dzieła Wergiliusza - Eneidę, Georgiki i Bukoliki.
• Sakramentarz gelazjański – sakramentarz z V wieku, którego autorstwo przypisywane jest Papieżowi Gelazjuszowi I. Jedna z najstarszych ksiąg liturgicznych chrześcijaństwa.
• Ewangeliarz Barberini – VIII-wieczny ewangeliarz.
• Ewangeliarz z Lorsch – średniowieczna bogato iluminowana księga liturgiczna powstała w ok. 810 roku na dworze Karola Wielkiego.
• Terencjusz Watykański – pochodzący z IX wieku iluminowany manuskrypt, zawierający komedie Terencjusza.
• Zwój Jozuego – datowany na X wiek rękopiśmienny pergaminowy zwój, zawierający tekst starotestamentowej Księgi Jozuego według przekładu Septuaginty.
• Menologium Bazylego II – iluminowany bizantyński manuskrypt pochodzący z X wieku, zawierający menologium sporządzone dla cesarza Bazylego II Bułgarobójcy.
• De arte venandi cum avibus – traktat o sokolnictwie i ptakach autorstwa cesarza Fryderyka II Hohenstaufa z pierwszej połowy XIII wieku.
• Kodeks Borgia – aztecki dokument zawierający obserwacje astronomiczne, teksty magiczne, religijne i ustalenia kalendarza.

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona Biblioteki Watykańskiej
• Cyfrowa Biblioteka Watykańska