Barwami Polski – zgodnie z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, są kolory biały i czerwony.

Podstawy prawne

Artykuł 28 Konstytucji w ust. 2 brzmi: barwami Rzeczypospolitej Polskiej są kolory biały i czerwony, jednak nie precyzuje dokładnie jakie kolory należy rozumieć pod określeniem "kolor biały" i "kolor czerwony". Po precyzyjniejsze określenie tych barw odsyła natomiast do ustawy (art. 28 ust. 5: Szczegóły dotyczące godła, barw i hymnu określa ustawa). Ustawą, o której mowa w konstytucji jest ustawa z 31 stycznia 1980 r. o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej. Ustawa ta, kilkukrotnie nowelizowana, w art. 1 ust. 1 stwierdza: Orzeł biały, biało-czerwone barwy i „Mazurek Dąbrowskiego” są symbolami Rzeczypospolitej Polskiej[1].

W art. 4 ust. 1 ustawy dokładniej określone są barwy RP: Barwami Rzeczypospolitej Polskiej są kolory biały i czerwony, ułożone w dwóch poziomych, równoległych pasach tej samej szerokości, z których górny jest koloru białego, a dolny koloru czerwonego. Dodatkowo w ust. 2 tego artykułu podano, że: przy umieszczaniu barw Rzeczypospolitej Polskiej w układzie pionowym kolor biały umieszcza się po lewej stronie płaszczyzny oglądanej z przodu. Jednocześnie w ustępie 3 tego artykułu ustawa stwierdza, że wzór barw Rzeczypospolitej Polskiej zawiera załącznik nr 2 odsyłając po konkretne wytyczne dotyczące barw do tego załącznika.

Załącznik nr 2 do ustawy określa, że współrzędne trójchromatyczne barw x, y, ich składowa Y oraz dopuszczalna różnica barwy ΔE w przestrzeni barw CIE 1976 (L* u* v*) ustalona według wzoru CIELUV przy iluminancie C i geometrii pomiarowej d/0 to:

BarwaxyYΔE
Biała0,3150,32082,04,0
Czerwona0,5700,30516,08,0

Jednocześnie przy wzorze Godła Rzeczypospolitej Polskiej (będącego załącznikiem nr 1 do tej ustawy) oraz wzorze Flagi Państwowej Rzeczypospolitej Polskiej (będącego załącznikiem nr 3 do ustawy) stwierdzono, że przedstawiono na nich biel i czerwień zgodnie z barwami RP, czyli z załącznikiem nr 2.

Historia

Pierwotnie polską barwą narodową był karmazyn uważany w średniowieczu za najszlachetniejszy z kolorów. Wykorzystywany był on jako symbol dostojeństwa i bogactwa. Z uwagi na cenę barwnika potrzebnego do uzyskania tego koloru mało kto mógł sobie na niego pozwolić, dlatego też był on wykorzystywany jedynie przez najbogatszą szlachtę i dostojników państwowych[2]. W średniowieczu rolę barw Królestwa polskiego pełnił sztandar królewski - biały orzeł na czerwonym polu.

Podczas obchodów pierwszej rocznicy uchwalenia Ustawy Rządowej damy wystąpiły wówczas w białych sukniach przepasanych czerwoną wstęgą, a panowie nałożyli na siebie szarfy biało-czerwone. Nawiązano tą manifestacją do heraldyki Królestwa Polskiego – białego orła na czerwonej tarczy herbowej[2].

Po raz pierwszy polskie barwy zostały skodyfikowane uchwałą Sejmu Królestwa Polskiego z 7 lutego 1831[3][2][4]:

Izba Senatorska i Izba Poselska po wysłuchaniu Wniosków Komisji Sejmowych, zważywszy potrzebę nadania jednostajnej oznaki, pod którą winni się łączyć Polacy, postanowiły i stanowią:
Artykuł 1.
Kokardę Narodową stanowić będą kolory herbu Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego, to jest kolor biały z czerwonym.
Artykuł 2.
Wszyscy Polacy, a mianowicie Wojsko Polskie te kolory nosić mają w miejscu, gdzie takowe oznaki dotąd noszonymi były.
Przyjęto na posiedzeniu Izby Poselskiej dnia 7 lutego 1831 roku.

Po odzyskaniu niepodległości barwy narodowe uchwalił Sejm Ustawodawczy odrodzonej Polski 1 sierpnia 1919 r. W ustawie podano: "Za barwy Rzeczypospolitej Polskiej uznaje się kolor biały i czerwony, w podłużnych pasach, równoległych, z których górny – biały, dolny zaś – czerwony."[2]

Z ustawy z 1919 nie wynikało, jaki ma być odcień czerwieni. Dopiero dwa lata później ukazała się wydana przez Ministerstwo Spraw Wojskowych, opracowana przez Stanisława Łozę broszura "Godło i barwy Rzeczypospolitej Polskiej" z barwnymi wizerunkami znaków państwowych. Czerwień miała tam odcień karmazynu. Jednakże w rozporządzeniu Prezydenta Rzeczypospolitej z 13 grudnia 1927 odcień czerwieni zmieniono na cynober. Nowe rozporządzenie weszło w życie 28 marca 1928; zezwolono w nim jednak na używanie dotychczasowych barw do 28 marca 1930[2].

W latach 1955-80 barwy Polski nie były dokładnie sprecyzowane, ograniczono się wyłącznie do ich słownego opisu. W Dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych w art. 2 zapisano, że "Barwami Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej są kolory biały i czerwony w dwóch poziomych pasach równoległych równej szerokości i długości, z których górny jest biały, a dolny czerwony, odpowiadający barwie cynobru."[2]

Galeria

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Zgodnie z ust. 2 Otaczanie tych symboli czcią i szacunkiem jest prawem i obowiązkiem każdego obywatela Rzeczypospolitej Polskiej oraz wszystkich organów państwowych, instytucji i organizacji. Ustęp 3 głosi Symbole Rzeczypospolitej Polskiej pozostają pod szczególną ochroną prawa, przewidzianą w odrębnych przepisach. Wedle art. 137 Kodeksu Karnego § 1 Kto publicznie znieważa, niszczy, uszkadza lub usuwa godło, sztandar, chorągiew, banderę, flagę lub inny znak państwowy, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
  2. 1 2 3 4 5 6 Alfred Znamierowski: Insygnia, symbole i herby polskie. Warszawa: Świat Książki, 2003, s. 158-161. ISBN 83-7311-601-X.
  3. ↑ 183 lata temu Sejm Królestwa Polskiego przyjął uchwałę o fladze Polski. Biuro Bezpieczeństwa Narodowego, 2014-02-07. [dostęp 2017-11-12].
  4. ↑ Przebieg obrad: Dyariusz Sejmu z r. 1830 - 1831 Tom 1 s. 516 - 520.

Bibliografia

  • Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 24 stycznia 2024 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych (Dz.U. z 2024 r. poz. 155)
  • Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe 2 kwietnia 1997 r., przyjęta przez Naród w referendum konstytucyjnym 25 maja 1997 r., podpisana przez Prezydenta RP 16 lipca 1997 r. (Dz.U. z 1997 r. nr 78, poz. 483)
  • Dekret z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych (Dz.U. z 1955 r. nr 47, poz. 314)
  • Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej uchwalona przez Sejm Ustawodawczy w dniu 22 lipca 1952 r. (art. 89 ust. 2) (Dz.U. z 1952 r. nr 33, poz. 232)
  • Obwieszczenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 12 października 1938 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach (Dz.U. z 1939 r. nr 2, poz. 8)
  • Ustawa z dnia 14 marca 1933 r. w sprawie zmiany rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach (Dz.U. z 1933 r. nr 29, poz. 246)
  • Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach (Dz.U. z 1927 r. nr 115, poz. 980)
  • Ustawa z dnia 1 sierpnia 1919 r. o godłach i barwach Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 1919 r. nr 69, poz. 416)
  • Uchwała Sejmu z 7 lutego 1831 o ustanowieniu Kokardy Narodowej (fotokopia)
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.