Appian z Aleksandrii
Ἀππιανὸς ὁ Ἀλεξανδρεύς
ilustracja
Data urodzenia

ok. 95

Data śmierci

ok. 180

Appian z Aleksandrii łac. Appianus Alexandrinus, gr. Ἀππιανὸς ὁ Ἀλεξανδρεύς (ur. ok. 95, zm. ok. 180) – grecki historyk.

Życiorys

Urodził się w egipskiej Aleksandrii, tam też pełnił wysokie stanowiska urzędnicze[1].

W okresie powstania żydowskiego za czasów Trajana, uciekał z Egiptu przed Żydami[2]. W 120 r. przybył do Rzymu. Za Hadriana został adwokatem cesarskim (advocatus fisci), w 147 roku otrzymał w Egipcie urząd prokuratora cesarskiego (prawdopodobnie za Marka Aureliusza i Werusa). W tej sprawie pisał do cesarza Antoninusa Piusa przyjaciel Appiana, Fronton[uwaga 1][3]. Obywatelstwo rzymskie otrzymał prawdopodobnie za czasów Trajana lub Hadriana. Stąd jego łacińskie imię mogło brzmieć Ulpius lub Aelius[4].

Twórczość

Dość późno (ok. 160 roku) rozpoczął pisanie swego dzieła Historia rzymska (Ρωμαικα) w 24 księgach. Pisał pod wpływem podziwu dla rzymskiego państwa – jego męstwa, roztropności, wytrwałości, siły, ale także i szczęścia[5]. Historia obejmowała czasy od założenia Rzymu do czasu mu współczesnych (panowanie Trajana) i opisywała je według ludów wchodzących w skład imperium rzymskiego. Nie przykładał zbytniej uwagi do chronologii opisywanych wydarzeń, nie jest też ścisły w terminologii wojskowej[uwaga 2] (podobnie jak Liwiusz i Dionizjusz), popełniał błędy w lokalizacji geograficznej (Gades lokalizuje w Afryce, pisze że Ebro wpada do morza Północnego[6], Sagunt i Nową Kartaginę uważa za jedno i to samo miasto[7]). Mimo tego jego dzieło stanowi cenne źródło wiadomości i informacji, których nie można znaleźć u innych starożytnych autorów. W niektórych miejscach jest to źródło jedyne (pomiędzy rokiem 167 a 68 przed n.e. Appian jest źródłem głównym, a przeważnie nawet jedynym)[8]. Z relacji Appiana najwięcej dowiadujemy się o słynnym powstaniu niewolników pod wodzą Spartakusa i tylko Appian opisał masową egzekucję powstańców:

w rzezi tej zginęło nie dające się policzyć mnóstwo ludzi, podczas gdy Rzymianie stracili do tysiąca żołnierzy; ciała Spartakusa nie zdołano odszukać. Wielka liczba rozbitków, którzy uszli z walki, ukryła się w górach, toteż Krassus ruszył za nimi. Podzieleni na cztery grupy stawiali opór, aż wszyscy wyginęli prócz 6000 ludzi, którzy zostali ujęci i powieszeni wzdłuż całej drogi z Kapui do Rzymu[9]

Dzieła zaginione

Z obszernego Wstępu do Historii rzymskiej dowiadujemy się, że Appian napisał odrębną księgę na temat swojego życia i doświadczeń związanych z pełnionymi funkcjami w administracji państwowej. Dzieło nie zachowało się do naszych czasów[10].

Uwagi

  1. ↑ Fronton w swym liście do cesarza wyjaśnia, że z Appianem łączy go stara znajomość i niemal codzienne wspólne studia. ([Ep. gr. 4, 5; List do Antoninusa 9], Appian z Aleksandrii, Historia Rzymska, Ossolineum, Wrocław 1957, cz. 1, s. IX).
  2. ↑ Według Focjusza Appian jest w miarę możliwości prawdomówny, w swoim opowiadaniu potrafi lepiej niż ktoś inny wyjaśniać zasady strategiczne (Biblioteka, Kodeks 57[17a]).

Przypisy

  1. ↑ Wstęp 14.62. W: Appian z Aleksandrii: Historia Rzymska (część 1 i 2). Wrocław: Ossolineum, 1957.
  2. ↑ Wojny z Arabami, fragment 19. Rękopis paryski Suppl. Gr. 607A, wyd. M. Treu, Program gimnazjalny, Oława 1880.
  3. ↑ Appian z Aleksandrii: Historia Rzymska. Cz. 1. s. VII.
  4. ↑ Appian z Aleksandrii: Historia Rzymska. Cz. 1. s. VIII.
  5. ↑ Tadeusz Sinko: Zarys historii literatury greckiej. T. III. Cz. 1. s. 451.
  6. ↑ Tadeusz Sinko: Zarys historii literatury greckiej. T. III. Cz. 1. s. 452.
  7. ↑ B. Dexter Hoyos: Unplanned wars: the origins of the First and Second Punic Wars. Berlin: Walter de Gruyter, 1997, s. 158. (ang.).
  8. ↑ Appian z Aleksandrii: Historia Rzymska. Cz. 1. s. XIX.
  9. ↑ Appian z Aleksandrii: Wojny domowe I,120 (557nn). Wrocław: PAN, 1957.
  10. ↑ Wstęp 15.62. W: Appian z Aleksandrii: Historia Rzymska. Wrocław: Ossolineum, 1957.

Bibliografia

  • Anna Świderkówna: Słownik pisarzy antycznych. Warszawa: WP, 1982, s. 78, 79.
  • Tadeusz Sinko: Zarys historii literatury greckiej. T. II. Warszawa: PWN, 1959, s. 464.
  • Appian z Aleksandrii, przeł. Ludwik Piotrowicz: Historia Rzymska (część 1 i 2). Wrocław: Ossolineum, 1957.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.