Andegawenowie (fr. d’Anjou) – nazwą tą określa się kilka rodów rządzących w Hrabstwie Andegawenii (fr. Anjou), krainie w zachodniej Francji. Pierwsi Andegawenowie byli hrabiami Andegawenii od czasów karolińskich, zwie się ich także Ingelgerami od protoplasty rodu – Ingelgera. Druga dynastia andegaweńska była spokrewniona z pierwszą, ale zwana jest także od pewnego momentu Plantagenetami. Pozostałe rody andegaweńskie były młodszymi liniami królewskiego rodu Francji – Kapetyngów.
Ingelgerowie
Pierwsza dynastia andegaweńska wywodziła się z miejscowego możnowładztwa. Jej protoplastą był Ingelger. Jego syn Fulko I Rudy od 909 r. tytułował się hrabią Angers. Jego potomkowie wygaśli w linii męskiej w 1060 r. na Godfrydzie II Martelu[1].
Andegawenowie-Plantageneci
 | |
| Kraj | |
|---|---|
| Tytuły |
władcy Andegawenii |
| Gałęzie | |
Andegawenię po Gotfrydzie II przejął Godfryd III Brodaty, syn Ermengardy d’Anjou (siostry Gotfryda II) i Gotfryda II z Gatinas. Nowa dynastia podzieliła się w I poł. XII w. na dwie linie, panujące w Jerozolimie i w Anglii:
- Starsza linia panująca w Andegawenii i następnie Anglii wywodzi się od Fulka V z Andegawenii i jego pierwszej żony Ermengardy z Maine. Założycielem był ich syn Godfryd V Plantagenet. Do historii rodzina ta przeszła jako Dynastia Plantagenetów, w liniach bocznych – Lancastrów i Yorków – panowała na tronie angielskim do 1485[2]
- Młodsza linia jerozolimska. Wywodzi się od Fulka V i jego drugiej żony Melisandy z Jerozolimy. Ich potomkowie panowali w Królestwie Jerozolimy w latach 1131–1205[3]
Młodsze linie władców Francji
Kapetyngowie
Karol I Andegaweński, hrabia Andegawenii od 1246, syn króla Francji Ludwika VIII Lwa, w 1266 – przy poparciu papieskim pokonawszy zwolenników dynastii Hohenstaufów – został ogłoszony królem Sycylii i Neapolu. W 1282 utracił Sycylię na rzecz króla Aragonii. Karol II oddał w 1290 r. Andegawenię królom Francji. Jego potomkowie podzielili się na gałęzie:
- Najstarsza linia wywodząca się od prawnuka Karola I – Karola Roberta – panowała od 1308 r. w królestwie Węgier. W 1320 r. Karol Robert poślubił Elżbietę, córkę Władysława I Łokietka. Popierał Polskę w jej walkach z Krzyżakami i Luksemburgami. Po śmierci Karola Roberta w 1342 r. tron objął jego syn Ludwik Węgierski, siostrzeniec i sojusznik Kazimierza III Wielkiego, jeden z najwybitniejszych władców Węgier. Po śmierci Kazimierza Wielkiego wstąpił w 1370 r. na tron Polski. Po Ludwiku Węgierskim tron polski objęła jego córka, Jadwiga Andegaweńska. Jej śmierć w 1399 r. zakończyła okres rządów Andegawenów w Polsce.
- Młodsza linia wywodząca się od Roberta Mądrego rządziła w Neapolu do 1381.
- Najmłodsza rządziła w księstwie Durazzo (tereny dzisiejszej Albanii), w Neapolu (1381–1435) oraz przejściowo na Węgrzech (1385–1386). Ostatnia z rodu królowa Neapolu Joanna II zmarła w 1435[4]
Genealogia
| Ludwik VIII Lew (1187–1226) | Blanka (1188–1252) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Filip (1209–1218) | Ludwik IX Święty (1214–1270) | Robert I d’Artois (1216–1250) | Filip (1218–1220) | Jan (1219–1232) | Alfons z Poitiers (1220–1271) | Filip Dagobert (1222–1232) | Izabela (1225–1269) | Stefan (1225–1226) | Karol Andegaweński (1226–1285) | Beatrycze Prowansalska | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Maria Węgierska (1257–1323) | Karol II Andegaweński (1254–1309) | Filip Andegaweński | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Małgorzata (1273–1299) | Ludwik (1274–1297) | Rajmund Berengar (1279/1282–1307) | Blanka (1280–1310) | Jan (1283–1308) | Tristan (1284–1288) | Eleonora (1289–1341) | Maria (1290–1346) | Piotr Tempesta (1291–1315) | Beatrycze (1295–1321) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Karol Martel (1271–1295) | Klemencja Habsburg (1271–1293) | Filip I (1278–1332) | Tamara Angelina, potem Katarzyna II de Valois | Robert I Mądry (1277–1343) | Jolanta | Jan (1294–1336) | Agnieszka z Périgord | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Karol Robert (1288–1342) | Elżbieta Łokietkówna (1305–1380) | Beatrycze (1290–1343) | Klemencja Węgierska (1293–1328) | 5 synów i 5 córek | Maria de Valois | Karol (1298–1328) | Karol de Durazzo (1323–1348) | Maria z Neapolu | Ludwik (1324–1362) | Małgorzata de Sanseverino | Robert (1326–1356) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Władysław (1324–1329) | Ludwik (1326–1382) | Andrzej (1327–1345) | Stefan (1332–1354) | Joanna I z Neapolu (1326–1382) | Karol Martin (1327–1327) | Maria (1328–1366) | Syn i 4 córki | Ludwik (1344) | Karol III z Durazzo (1345–1385) | Agnieszka (zm. 1347) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Walezjusze andegaweńscy
.svg.png.webp)
Po śmierci Małgorzaty andegaweńskiej (1299) samodzielnym władcą Andegawenii został jej mąż, Karol Walezjusz, brat króla Francji Filipa IV Pięknego. W 1328 roku, w momencie objęcia francuskiego tronu przez Filipa VI (syna Karola Walezjusza), nastąpiło połączenie Andegawenii z domeną królewską. Andegawenię jako księstwo otrzymał w 1360 roku Ludwik I Andegaweński, syn króla Francji Jana II Dobrego[5]. Ludwik I w 1382 został adoptowany przez królową Neapolu Joannę I i przejął jej tytuł królewski. Faktycznie władzę w Neapolu w latach 1435–1442 sprawował tylko jego wnuk René I Andegaweński. Ta linia Andegawenów wygasła na Karolu IV z Maine, tytularnym królu Neapolu w 1481. Przedstawiciele tej linii rządzili również w Lotaryngii w latach 1431–1473[6].
Genealogia
| Ludwik I (1339–1384) | Maria z Blois-Châtillon | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Maria (ur. 1370) | Ludwik II (1377–1417) | Jolanta Aragońska | Karol (1380–1404)  | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ludwik III (1403–1434) | Małgorzata Sabaudzka | Maria (1404–1463) | Karol VII Walezjusz | Rene (1409–1480)   | Izabela Lotaryńska | Jolanta (1412–1440) | Franciszek I Bretoński | Karol III (1414–1472)  | Izabela z Luxemburga-Saint-Pol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Izabela | Jan II (1425–1470) | Maria Burbon | Ludwik (1427–1445) markiz Pont-à-Mousson | Mikołaj (1428–1430) | Jolanta (1428–1483) | Fryderyk II | Małgorzata (1429–1482) | Henryk VI Lancaster.svg.png.webp){kind=small} | (1431–1432) | Ludwika (1436–1438) | Anna (1437–1450) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Izabela (1445–1446) | Rene (1446–1450) | Izabela (1447–1448) | Mikołaj I (1448–1473) | Joanna z Vaudémont | Karol IV (1436–1481) | Ludwika (1445–1477) | Jakub Armaniacki | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Genealogia potomków Ingelgera, M.Marek, Genealogy.Eu
- ↑ Genealogia Plantagenetów, M.Marek, Genealogy.Eu
- ↑ Genealogia linii jerozolimskiej, M.Marek, Genealogy.Eu
- ↑ Genealogia potomków Karola Andegaweńskiego, M.Marek, Genealogy.Eu
- ↑ J.E. Morby, Dynastie świata, Kraków 1995, s. 135.
- ↑ Genealogia potomków Ludwika I, M.Marek, Genealogy.Eu