Aleksandria
Олександрія
Ilustracja
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Ukraina

Obwód

 kirowohradzki

Rejon

aleksandryjski

Populacja (2019)
• liczba ludności


79 289[1]

Kod pocztowy

28000

Położenie na mapie obwodu kirowohradzkiego
Mapa konturowa obwodu kirowohradzkiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Aleksandria”
Położenie na mapie Ukrainy
Mapa konturowa Ukrainy, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Aleksandria”
Ziemia48°40′N 33°07′E/48,666667 33,116667
Strona internetowa

Aleksandria (ukr. Олександрія, trb. Ołeksandrija) – miasto na Ukrainie (obwód kirowohradzki) nad rzeką Ingulec (prawy dopływ Dniepru).

Opis

Rada Miejska

Miasto położone jest we wschodniej części obwodu , 75 km od Kropywnickiego.

Historia

Panorama miasta , 1900
Szpital Miejski
kino „Październik”
Dom Pyszczewycza
Aleja pamięci bohaterów poległych w wojnie rosyjsko-ukraińskiej, 2023

W XVI – I połowie XVIII w. ziemie współczesnego miasta i tereny przyległe były w posiadaniu Siczy Zaporoskiej. Pierwsza wzmianka o osadzie Usiwki na terenie miasta pochodzi z 1746 roku. Według wersji na wpół legendarnej osada powstała jako obóz zimowy kozaków, założony przez kozaka zaporoskiego Usyka (Wusa)[2]. Według danych z XVIII w. na początku lat czterdziestych XVIII w. na terenie miasta osiedlili się Kozacy Stu Krzemieńczuków z Pułku Myrorodskiego „Gryhorij Usyk z bratem Sydorem, Pylypem Usykiem i jego bratem Cyrylem”. Choć nie byli oni pierwszymi osadnikami na tych terenach[3].

Za datę założenia osady można zatem przyjąć rok 1739, kiedy to zaczęli tu mieszkać pobliscy sąsiedzi Mychajło Owramenko, Kozak Setki Krzemieńczuckiej: Stepan Tereszczenko i Roman Kasjan[4].

Od 1784 r. przydzielony do Aleksandrijska. Później nazwę miasta zmieniono na Aleksandria. W 1793 r. mieszkało tu 738 osób.

14 marca 1806 roku utworzono powiat aleksandryjski, będący częścią gubernii chersońskiej.

W 1858 r. w Aleksandrii żyło 7800 mieszkańców[5].

Na początku XX wieku w Aleksandrii mieszkało 14 007 osób[6].

Podczas wojny radziecko-ukraińskiej w 1917 roku na terenie Aleksandrii pojawiły się oddziały Ukraińskich Wolnych Kozaków. 26 marca 1919 roku zaczęto wydawać gazetę[7]. W maju 1919 r. w Oleksandrii doszło do powstania antybolszewickiego pod wodzą Otamana Hryhorjewa[8]. 23 maja 1919 roku powstanie zostało brutalnie stłumione przez siły Armii Czerwonej.

W czasie Wielkiego Głodu zorganizowanego przez władze sowieckie w latach 1932-1933 zginęło co najmniej 1729 mieszkańców miasta[9].

Podczas okupacji hitlerowskiej, w grudniu 1941 roku Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 700 osób. W marcu 1942 roku Niemcy zlikwidowali getto, a Żydów zamordowali w okolicy Iwanogrodu[10].

W 1989 liczyło 102 611 mieszkańców[11].

W 2013 liczyło 82 819 mieszkańców[12].

Wydobycie węgla brunatnego, produkcja brykietów, wytwórnia urządzeń górniczych.

W czasie wojny na wschodzie Ukrainy zginęło 24 mieszkańców Aleksandrii, na cześć czego w 2017 roku w Święto Niepodległości odsłonięto pomnik w kształcie krzyża z trójzębem[13][14]

Podczas inwazji Rosji na Ukrainę 15 kwietnia 2022 r. o godzinie 22:26 Rosjanie dwoma rakietami uderzyli w infrastrukturę miasta i lotnisko[15]. Później szef Obwodowej Administracji Państwowej Kirowogradu Andrij Rajkowicz i burmistrz Oleksandrii Serhij Kuzmenko przekazali, że w wyniku ataku zginęli i zostali ranni[16][17].

W 2023 roku w Święto Niepodległości odsłonięto Aleję Pamięci Poległych w wojnie wojny rosyjsko-ukraińskiej[18].

Zabytki

pomnik żołnierzy poległych podczas wojny rosyjsko-ukraińskiej
pomnik ukraińskiego Kozaka Vusa – założyciela miasta
budynek dawnej sali gimnastycznej

Miasta partnerskie

Przypisy

  1. ↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2019 року. Державна служба статистики України. Київ, 2019. стор.41
  2. ↑ Дещо про «козака Вуса» - Олександрійське козацтво
  3. ↑ До історії заснування поселення Усівка Н. Жахалова. Блог Олександрійського краєзнавчого музею
  4. ↑ «До історії заснування поселення Усівка». 28 січня 2015. Блог Надії Жахалової
  5. ↑ «Одесский вестник» № 42, 1856 Повна стаття в перекладі українською
  6. ↑ Географія рідного краю. Ф. Н. Спектор, С. М. Рубін. Київ — 1996. ISBN 966-557-004-8
  7. ↑ № 2852. Ленинское знамя // Летопись периодических и продолжающихся изданий СССР 1986 - 1990. Часть 2. Газеты. М., «Книжная палата», 1994. стр.374
  8. ↑ Михайличенко Д. Ю. Травнева військово-політична криза в УСРР, 1919 р. // Вісник Харківського національного університету ім. В. Н. Каразіна. — Сер. Історія України. — Вип. 5. — Харків, 2002. — С. 137.
  9. ↑ Олександрійці вшанували пам’ять жертв Голодомору
  10. ↑ Geoffrey P. Megargee (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part B, s. 1619.
  11. ↑ Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения союзных республик, их территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу
  12. ↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2013 року. Державна служба статистики України, 2013. [dostęp 2023-09-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-21)]. (ukr.).
  13. ↑ В Олександрії відкрили пам'ятник загиблим в АТО воїнам [online] [dostęp 2020-12-24].
  14. ↑ В Олександрії відкрили пам'ятник загиблим за Україну (ФОТО)
  15. ↑ Кіровоградщина: росіяни вдарили ракетами по аеродрому в Олександрії, „Українська правда” [dostęp 2022-04-16] (ukr.).
  16. ↑ Андрій Райкович - Доброго ранку всій Україні!... [online] [dostęp 2022-04-16] (ukr.).
  17. ↑ Сергій Кузьменко - офіційна сторінка [online] [dostęp 2022-04-16] (ukr.).
  18. ↑ В Олександрії відкрили Алею пам’яті захисників (ФОТО)

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.