Faidherbia albida
Ilustracja
Faidherbia albida w Burkina Faso
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

bobowce

Rodzina

bobowate

Podrodzina

mimozowe

Rodzaj

Faidherbia

Gatunek

Faidherbia albida

Nazwa systematyczna
Faidherbia albida (Delile) A.Chev.
Rev. Bot. Appl. Agric. Trop. 14: 876. 1934[3]
Synonimy
  • Acacia albida Delile[4]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[5]

Pędy i liście
Faidherbia albida

Faidherbia albida (Forssk.) Hayne – gatunek roślin z rodziny bobowatych (Fabaceae Lindl.), reprezentujący monotypowy rodzaj Faidherbia[6]. Występuje naturalnie w całej Afryce, na Bliskim Wschodzie i na Wyspie Wniebowstąpienia[7].

Morfologia

Pokrój
Drzewo osiągające wysokość do 30 m i średnicę pnia do 2 m[8]. Korona u młodych drzew ma kształt odwróconego stożka, u starszych czaszy. Kora na pniach i gałęziach szara, szorstka, głęboko popękana i łuszcząca się[9].
Pędy
Młode pędy mają barwę od białawej do kremowej. Pokryte są kolcami o długości do 5 cm[9].
Liście
Siwo-zielone, nieparzysto-pierzaste, złożone z 12-23 listków, które częściowo zachodzą na siebie. Każdy z nich ma długość ok. 12 mm i szerokość 5 mm. Na ogonkach liściowych brak gruczołów, ale występują pomiędzy listkami[9].
Kwiaty
Kremowe, silnie pachnące, zebrane w kwiatostany[9].
Owoce
Strąki o barwie od jasnopomarańczowej do czerwonobrunatnej. Mają długość 10-15 cm i szerokość 2-3 cm. Zawierają po 10-20 błyszczących, ciemnobrązowych nasion z małą, charakterystyczną bulwką[9].

Biologia i ekologia

Jest jednym z najszybciej rosnących drzew w Afryce. Występuje na sawannach i terenach zalewowych dużych rzek, na madach rzecznych, ale jest też odporna na suszę. W Senegalu rośnie na piaszczystym podłożu, na terenach, w których woda znajduje się dopiero na głębokości 80 m. Często tworzy rozległe, jednogatunkowe drzewostany. W odróżnieniu od akacji (rodzajów Senegalia i Vachellia) rosnących w Afryce zrzuca liście w porze deszczowej, a wyrastają jej nowe na początku pory suchej. Jest odporna na przymrozki. Nasiona kiełkują w czasie od 2 do 5 dni[9].

Znaczenie

  • Jej liście i młode pędy stanowią na sawannach pokarm dla słoni, żyraf i antylop[9].
  • Przez miejscową ludność liście i młode pędy są wykorzystywane jako pasza dla zwierząt domowych, co ma szczególne znaczenie, gdyż tworzy ona liście w porze suchej, gdy większość innych gatunków drzew zrzuca liście[9].
  • W medycynie ludowej wywar z kory jest stosowany w leczeniu biegunki, krwawienia i zapalenia oczu, a także jako emetyk[9].
  • Nasiona są dla ludzi jadalne, trzeba jednak usunąć z nich łupinę. Przez miejscową ludność zjadane są również strąki. Przygotowanie ich do spożycia polega na wysuszeniu i roztarciu na mąkę[9].
  • W Namibii paski z kory są stosowane jako nici dentystyczne[9].
  • Akacja jest 29 razy wymieniona w Biblii. Zdaniem badaczy roślin biblijnych z drewna Faidherbia albida wykonane były drążki, na których niesiono Arkę Przymierza i z których zbudowano Namiot Spotkania. Wskazuje na to fakt, że drewno akacjowe na budowę Arki Przymierza było przywiezione z Egiptu (tak podaje Midrasz), oraz to, że drążki, na których ją niesiono, musiały mieć długość około 15 m[8].
  • W niektórych państwach Afryki jest sadzona w zadrzewieniach krajobrazowych[9].

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Fabales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-09-23] (ang.).
  3. ↑ The International Plant Names Index. [dostęp 2014-12-03].
  4. ↑ The Plant List. [dostęp 2014-11-20].
  5. ↑ Faidherbia albida, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  6. ↑ Faidherbia A.Chev.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-01-10].
  7. ↑ Faidherbia albida. [dostęp 2014-11-20].
  8. 1 2 Zofia Włodarczyk: Rośliny biblijne. Leksykon. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2011. ISBN 978-83-89648-98-3.
  9. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Faidherbia albida Del. A. Chev.. [dostęp 2014-12-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-16)].
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.