 Świętosława Swatawa – obraz Jana Matejki z roku 1886 | |
| Księżna i Królowa Czech (królowa od 1085 roku) | |
| Okres | |
|---|---|
| Jako żona | |
| Poprzedniczka | |
| Następczyni | |
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
| Data urodzenia |
w latach 1046–1048 |
| Data śmierci | |
| Miejsce spoczynku |
kolegiata wyszehradzka |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Mąż | |
| Dzieci |
Bolesław Wratysławowic |
Świętosława Swatawa (ur. w latach 1041–1048, zapewne 1046–1048, zm. 1 września 1126) – polska księżniczka, żona Wratysława II, pierwsza królowa Czech.
Była jedyną córką Kazimierza Odnowiciela i jego żony Dobroniegi, siostrą Bolesława II Szczodrego, Władysława I Hermana, Mieszka i Ottona. Pod koniec 1062 roku została wydana za Wratysława II, księcia Czech. Małżeństwo to miało zapewnić neutralność Czech w konflikcie Polski z Niemcami. Po ślubie Świętosława przyjęła imię Swatawa (Svatava).
W 1085 roku cesarz Henryk IV nadał Wratysławowi II tytuł króla Czech (zdaniem Kosmasa z Pragi także króla Polski, lecz informacja ta jest kwestionowana przez większość badaczy). 15 czerwca 1085 lub 1086 roku w Pradze arcybiskup trewirski Engelbert koronował Wratysława II i Swatawę odpowiednio na króla i na królową Czech.
W 1092 roku owdowiała, ale nie zdecydowała się na powrót do ojczyzny. Pozostała w Czechach, prawdopodobnie korzystając tam z dóbr oprawnych. Co do ich położenia, wysuwa się hipotezy, że leżały we wschodniej części kraju (Antoni Gąsiorowski) albo, że stanowiły część dzielnicy znojemskiej (M. Gumowski). W czasie rządów pasierba, Brzetysława II, była odsunięta od tronu. W 1111 brała udział w negocjacjach między swoim synem Władysławem I a bratankiem, Bolesławem III Krzywoustym. W 1125 roku wraz z Ottonem, biskupem Bambergu, wpłynęła na umierającego Władysława I, aby mianował swoim następcą Sobiesława I. Istniała hipoteza, że biła własną monetę w Czechach, ale nie ma ona wystarczających podstaw. Świętosława Swatawa zmarła 1 września 1126 roku. Została pochowana w kolegiacie wyszehradzkiej.
Rodzina
Potomstwo
Świętosława Swatawa była jednokrotnie zamężna. Z mężem – Wratysławem II miała pięcioro dzieci. Do nich należeli:
- Bolesław (ur. po 1062, zm. 1091), królewicz czeski, książę ołomuniecki,
- Borzywoj II (ur. ok. 1064, zm. 2 lutego 1124), książę Czech,
- Władysław I (ur. ?, zm. 12 kwietnia 1125), książę Czech,
- Sobiesław I (ur. w okr. 1086–1087, zm. 14 lutego 1140), książę Czech,
- Judyta Przemyślidka (ur. ?, zm. 9 grudnia 1108), królewna czeska, żona Wiprechta z Grójca.
Genealogia
| Mieszko II Lambert ur. 990 zm. 10 lub 11 V 1034 |
Rycheza ur. ok. 993 zm. 21 III 1063 |
Włodzimierz I Wielki ur. ? zm. 15 VII 1015 |
NN ur. ? zm. po 1018 | ||||||||||
| Kazimierz I Odnowiciel ur. 25 VII 1016 zm. 28 XI 1058 |
Dobroniega ur. w okr. 1010–1016 zm. 13 XII 1087 |
||||||||||||
Wratysław II ur. po 1032 zm. 14 I 1092 OO 1062 |
Świętosława Swatawa (ur. zap. 1046–1048, zm. 1 IX 1126) |
||||||||
| Bolesław Wratysławowic ur. po 1062 zm. 11 VIII 1091 |
Borzywoj II ur. ok. 1064 zm. 2 II 1124 |
Władysław I ur. ? zm. 12 IV 1125 |
Sobiesław I ur. w okr. 1086–1087 zm. 14 II 1140 |
Judyta Przemyślidka ur. ? zm. 9 XII 1108 | |||||
Bibliografia
Źródła
- Kosmas, Kronika Czechów, Warszawa 1968.
Opracowania
- Balzer O., Genealogia Piastów, Kraków 1895, s. 107–108.
- Gąsiorowski A., Świętosława-Svatava, [w:] Słownik starożytności słowiańskich, T. 5, 1975, s. 589.
- Grudziński T., Bolesław Szczodry, cz. 1, Toruń 1953, s. 67–68.
- Gumowski M., Swatawa, królowa czeska, [w:] Wiadomości Numizmatyczno-Archeologiczne, T. 17, 1935, s. 44–50.
- Jasiński K., Rodowód pierwszych Piastów, Warszawa-Wrocław 1992.